maar dat wisten wij waterbewoners al! laat staan als je erop woont.
Gelukkig van aan het water wonen
Gedreven door wind en water
Martine van Lier
Maritiem erfgoed biedt kansen voor gemeenten met vaarwater, havens en schepen
Maritiem erfgoed behoort tot ons oudste erfgoed. Toch draagt het ook oplossingen aan voor actuele en urgente vraagstukken. Historische schepen, havens, vaarwegen en havenpanden kunnen cultuurhistorisch en ruimtelijk waardevol zijn, en tegelijker- tijd de motor zijn van gebiedsontwikkeling.
Maritiem erfgoed is een van de oudste soorten erfgoed en toch een van de jongste loten aan de ‘erfgoedstam’. Van een vijfduizend jaar oude boomstamkano tot een negentiendeeeuwse botter of beurtvaart, maritiem erfgoed geeft al vijf millennia lang richting aan het omgaan met ons landschap en de elementen. Het past zich aan en creëert nieuwe mogelijkheden. We kunnen dan ook voor ruimtelijke ontwikkelingen met oog voor duurzaamheid, klimaatadaptatie en (drijvende) woning bouw veel leren van die eeuwenlange ervaring met waterrijke havensteden, natte deltalandschappen en het wispelturige zeeklimaat.
Betekenislaag
Nederland is van oudsher een handelsland en transport land, maar bij uitstek ook een maritiem land, liggend in de delta van grote rivieren en aan de Noordzee. Scheep vaart was de belangrijkste motor van ruimtelijke ontwik kelingen en welvaart. Dorpen en steden kwamen tot bloei door de ligging aan vaarwater. Havens, trekvaarten en kanalen vormden een waterwegennetwerk dat nog altijd van economisch belang is. De unieke historische schepen van de bruine vloot (traditionele zeilschepen voor de hedendaagse passagiersvaart) en museum havens dragen bij aan de ruimtelijke kwaliteit van het cultuurlandschap en de maritieme identiteit van haven dorpen en steden.
Door die betekenislaag van historische schepen en maritieme ensembles toe te voegen aan omgevingsvisies en plannen kunnen provincies en gemeenten meer met deze rijke maritieme historie doen en haar inpassen in gebiedsontwikkelingen. Via een autonome provinciale of gemeentelijke verordening met faciliterende en stimulerende maatregelen kunnen gemeenten ook het roerende maritieme erfgoed binden en borgen.
Vliegwiel voor ontwikkeling
Zo streeft de gemeente Elburg duurzame stedelijke groei na door de potentie van het ensemble van de haven, botters, havenpanden en de botterwerf te benutten en op te nemen in het gemeentelijke beleid. De gemeente wijst Elburger historische schepen aan als gemeentelijk varend monument en zowel de gemeente als de provincie ondersteunt de botters en de botterwerf financieel.
Dit ensemble functioneert daarmee als vliegwiel voor de gebiedsontwikkeling van het havengebied en de recreatieve aantrekkingskracht van deze Gelderse vissers en vestingstad. Behoud en borging van maritiem erfgoed is dus niet alleen van belang vanuit ruimtelijk en cultuurhistorisch perspectief. Het kan ook direct een bijdrage leveren aan actuele maatschappelijke opgaven over mobiliteit, consumptie, energie en klimaat.
De Toekomst: wonen en werken op het water
Wonen en water. Soms gaat het samen, maar vaak ook niet. Met de natuurramp en overstromingen in Valkenburg nog vers in het geheugen gegrift, is het wellicht tijd voor een nieuwe manier van denken. In plaats van zich tegen het water te verzetten, moet Nederland meer manieren vinden om ermee te leren leven. Al helemaal als ook nog het woningtekort opgelost moet worden.
Het water wordt leidend ipv volgend
Jan Rotmans, Hoogleraar transitiekunde: ‘De Randstad ligt in 2121 aan het Blauwe Hart’ en schreef een boek omarm de chaos
Nederland in het jaar 2121. De strijd tegen de stijgende zeespiegel en de toenemende overstromingen door klimaatverandering heeft een radicale wending genomen. In plaats van steeds maar dijken te verhogen en gemalen almaar harder te laten pompen, is een andere strategie gekozen: het water wordt op grote schaal toegelaten. In plaats van vechten tegen de natuur, deint Nederland nu mee met de natuur.
De Randstad, verhuisd naar de nieuwe aan de kust gelegen delen boven zeeniveau, is een aaneengesloten metropool. „Één grote lagunestad met overal natuur, een groen-blauwe oase met water en groen als integraal onderdeel van de stedelijke omgeving” in de toekomstvisie die Jan Rotmans, transitiehoogleraar aan de Erasmus Universiteit, presenteert in zijn nieuwe boek Omarm de chaos. „We gaan van Neder-land naar Boven-water.”
waterwonen wordt het nieuw normaal!
Woonboot van het jaar 2020-Vlot magazine
Hoera, de winnaar van de VLOT-verkiezing Woonboot van het Jaar 2020 is bekend! De gerenoveerde woonark ‘Ark van Kiek’ uit Oud Ade mag zich vanaf vandaag officieel ‘Woonboot van het Jaar 2020’ noemen. Volgens de jury onderscheidt de ark van bewoner Kiek van der Poel zich door de ‘eigengereidheid, durf en inzet van de maker’.
Hier nog meer van KIEK interview AD >
Kiek wil met duurzame ark andere inspireren.
Meer ruimte voor drijvende woningen
Drijvend bouwen kan een bijdrage leveren aan het oplossen van het woningtekort in Nederland. Woningen worden steeds duurder en land steeds schaarser. Rutger de Graaf-van Dinther won samen met 2 vrienden tijdens hun studie aan de TU in Delft een prijsvraag waarin zij een floating city bedachten. Deze oplossing bereidt deltagebieden voor op de effecten van klimaatverandering. Met hun bedrijf Blue21 houden zij zich bezig met drijvende projecten. Hun missie? Miljoenen mensen overal ter wereld een veilige manier van wonen bieden door de drijvend-bouwen-technologie. Hoe bereiken zij dat? En wat is hun ambitie voor de toekomst? Kijk mee naar deze aflevering van Smart Guys. In de serie Smart Guys duiken we in de wereld van ondernemen en duurzaamheid. Hoe zet je technologie in voor een betere wereld? Duurzaamheid begint een steeds grotere rol te spelen in ons persoonlijke leven, en ook bij bedrijven staat duurzaamheid steeds vaker centraal. Hoe zorg je ervoor dat duurzaamheid geld oplevert voor jouw onderneming? Presentator Saskia Weerstand gaat langs bij pioniers op het gebied van duurzaamheid. Welkom in de wereld van Smart Guys.
goed nieuws voor varend erfgoed
Al eerder werd gedacht aan een fonds dat financiering in Varend Erfgoed makkelijker kan maken. Een fonds met lagere rentes en langere aflossing periodes, specifiek voor dit soort schepen. De huidige Corona crisis heeft de urgentie daartoe nog eens vergroot. Op het BBZ symposium in maart van dit jaar is hiervoor een eerste idee geuit door Rob van Hilten van BMC Advies, dit op uitnodiging van de gemeente Harlingen en stichting REDDEVLOOT, een samenwerkingsverband van schippers en ondernemers in Harlingen.
Het initiatief voor het Fonds Varend Erfgoed krijgt langzaam vorm door de samenwerking van een groeiende groep partijen. De provincies Utrecht, Overijssel, Frieasland en Flevoland hebben zich opgesteld als financiers van de opdracht. BMC is opdrachtgever en wil onderzoeken welke eisen aan het fonds gesteld worden en gaat het bedrijfsplan Fonds Varend Erfgoed ontwikkelen.
Drijvend wonen heeft de toekomst
Waterwonen in Nederland
Geheugen van Nederland zoekt content met als thema ‘Wonen’
Wonen kan op vele manieren. Op het platteland of in de stad, met elkaar of alleen, in welvaart of in armoede, vrij of onvrij, op een vaste plek of juist niet. Al eeuwenlang wonen we, afhankelijk van inkomen, afkomst en positie in de maatschappij, op bijzondere én heel gewone plaatsen. In goede of slechte omstandigheden en op mooie en lelijke plekken. Onze manier van wonen vertelt veel over de gelaagdheid van de maatschappij.
Het Geheugen van Nederland is op zoek naar digitaal erfgoed over het dagelijks leven in relatie tot wonen. Films, foto’s, archieven, kranten, (kunst)objecten en boeken die digitaal beschikbaar zijn komen in aanmerking.
Bij dit thema denken we ook aan hoe historische gebeurtenissen invloed hadden op huisvesting. Bijvoorbeeld de waterwonen, wederopbouw, sociale woningbouw, toegewezen woningen van migranten, in dienst wonen, maar ook aan onvrije vormen zoals gevangenissen en proefkoloniën. Het Geheugen van Nederland is benieuwd naar al deze verhalen!
Graag ontvangen wij jullie bijdragen uiterlijk 21 juni via redactie@geheugenvannederland.nl.
Betaalbaar waterwonen
Parool Opinie: ‘Voor groei Amsterdam ligt de toekomst op het water’
Amsterdam wil uitbreiden, maar heeft amper plek. D66-fractievoorzitter Reinier van Dantzig pleit voor een nieuwe, betaalbare wijk op het water.
Amsterdam wil de komende dertig jaar met 250 duizend inwoners groeien, maar de bouwgrond in de stad wordt steeds schaarser. Een blik op de kaart leert dat er voor grote nieuwe wijken met betaalbare huizen en veel groen eigenlijk te weinig ruimte is. Tenminste, als je alleen kijkt naar de grond. Maar als je het water ook ziet als bouwgrond is Amsterdam opeens een stad vol met ruimte en kansen voor groene en betaalbare wijken die drijven op het water.
Wonen op het water is lang niet zo nieuw als het lijkt: de stad is gebouwd op water met gebouwen op palen en aangeplempte eilandjes. Toch wordt bij wonen op het water tegenwoordig gedacht aan woonboten of watervilla’s en niet aan complete wijken met veel groen, goede infrastructuur en zeker vijf woonlagen met betaalbare appartementen. Terwijl dit allemaal kan. Op de Malediven zijn door een Nederlands architectenbureau plannen gemaakt voor een volledige stad op zee met maar liefst 5000 woningen.
Vandaag pleit ik in de gemeenteraad voor bouwen op het water! Ja dat lees je goed, op het water.
We moeten in Amsterdam flink bouwen om de woningnood te bestrijden. Bouwgrond is schaars maar wie ook naar het water kijkt ziet dat we nog veel ruimte hebben om snel te bouwen! Hele woonwijken met 5 verdiepingen, parken en infrastructuur kunnen aangelegd worden op het water.
Met bouwen op het water kunnen we bijvoorbeeld IJburg uitbreiden zonder tijdrovende eilanden aan te leggen en daarmee de waterhuishouding te beschadigen. Ook is bouwen op het water klimaatbestendig, duurzaam en betaalbaar.
En we kunnen inzetten op waar Amsterdam sinds jaar en dag goed in is: innovatie aanjagen en onze kennis exporteren om daar onze boterham aan te verdienen. Want bouwgrond is schaars, maar water is overal. Als wij met zijn allen een toekomst willen waar morgen beter is dan vandaag, dan ligt die toekomst op het water.
Meer weten?
Stichting Behoud Cultuur Waterwonen in Nederland 